İznik, 325 yılında Hristiyan dünyasının ilk büyük konsiline ev sahipliği yaptıktan tam 1700 yıl sonra bir kez daha küresel dikkatin odağı haline geldi.
Papa 14. Leo’nun 28 Kasım 2025 tarihindeki ziyareti, sadece dini bir tören olmanın ötesinde, tüm insanlığa güçlü bir birlik ve barış mesajı taşıdı.
Papa ayin sırasında şu çarpıcı sözleri sarf etti:
“İznik, ortak inancın ilan edildiği kutsal topraklardır. Bugün bu topraklar tüm dünyaya birlik ve kardeşlik mesajı vermektedir.”
Bu ifadeler uluslararası medyada geniş yankı bulurken, Türkiye’de ekümenik tartışmaları yeniden gündeme getirdi.
Papa’nın ziyareti sona erdi ancak İznik’teki hareketlilik devam ediyor; hatta çok daha anlamlı bir etkinlik kapıda.
Aralık ayı sonunda Antalya merkezli Uluslararası Noel Baba Barış Konseyi, “31. Noel Baba ile Dünya Barışına Çağrı Etkinlikleri”ni bu kez İznik’te düzenleyecek.
Bu yıl İznik’in tercih edilmesinin en büyük sebebi çok açık:
Dünyanın en sevilen evrensel figürü Noel Baba’nın kökeni olan Aziz Nikolaos, 325 İznik Konsili’ne bizzat katılmıştı.
Çocukların sevgilisi modern Noel Baba imajının gerçek temeli, Myra (Demre) doğumlu bu Anadolu azizidir.
Etkinlik programı oldukça zengin:
- Sanat çalıştayları
- Arama konferansları
- Ayasofya-i Kebir Camii programı
- Temalı sergiler
- 2025 Noel Baba Barış Ödülü töreni
Böylece İznik, 2025 yılı boyunca hem dini hem kültürel hem de evrensel barış mesajlarının buluşma noktası olacak.
Tüm bu gelişmeler bir gerçeği bir kez daha ortaya koydu:
Aziz Nikolaos’un hayatı ve mirası, Anadolu’nun dünyaya sunduğu en güçlü kültürel değerlerden biridir.
İşte bu nedenle, aşağıda İlhan Karaçay’ın uzun ve değerli Aziz Nikolaos yazısını eksiksiz ve olduğu gibi sunuyorum.
Dün Hollandalı Çocukların En Mutlu Günü Demre-Pataralı Aziz Nikolaas Günüydü – Kutlu Olsun!
Hollanda’da çocukların “Sinterklaas” diye sevgiyle andığı azizin, aslında Anadolu’nun Myra (Demre) kentinde doğduğunu bilen de var bilmeyen de çok. Hollandalılara “Myra nerede?” diye sorsanız çoğu “İspanya’da herhalde” cevabını verir.
Her yıl 5 Aralık’ta Sinterklaas’ın gelişi coşkuyla kutlanır, çocuklar hediyelere boğulur.
45 yıl önce Hollanda basınında “Sinterklaas aslında Patara ve Demre’de doğmuş bir Anadolu azizidir” başlıklı yazım bazı gazetelerde yayımlanmış, ancak Enschede’deki Tubantia gibi bazı yayınlar yazıyı posta ile geri gönderip “Bilginize ihtiyacımız yok” notu düşmüştü.
Bir gün yolum Demre’ye düştü. Aziz Nikolaos’un rahiplik yaptığı kiliseyi ziyaret ettim, sorular sordum, tarih sayfalarını karıştırdım.
Kitaplarda Aziz Nikolaos şöyle yer alır:
Dünyaca ünlü “Noel Baba” ile karıştırılan, Avrupa’da genellikle Santa Claus olarak bilinen Aziz Nikolaos, Anadolu’da yaşamış gerçek bir din adamıdır. Sicilya, Napoli, Bari, Almanya’nın Freiburg, hatta New York’un koruyucu azizi kabul edilir. Her yıl 6 Aralık’ta (Hollanda’da 5 Aralık) anma törenleriyle hatırlanır.
Hayatı hakkında kesin bilgi azdır; sonradan pek çok efsane ile süslenmiştir. Zengin tahıl tüccarı bir ailenin çocuğu olarak Patara’da doğduğu, gençliğini orada geçirdiği, Myra’ya piskopos olduğu bilinir. Ölüm tarihi 6 Aralık olarak kabul edilir fakat kesin kaynak yoktur.
Ölümünden sonra Avrupa’nın birçok şehrinde adına kilise yapıldı; İstanbul’daki 6. yüzyıl bazilikası bunların en ünlülerindendir. Rusya ve Yunanistan’ın en önemli azizi sayılır; çocukların, mahkûmların, denizcilerin ve gezginlerin koruyucusu olarak anılır.
En bilinen mucizelerinden biri: Mısır’dan İstanbul’a giden bir gemiden aldığı tahılı Myra halkına dağıtır, gemi varış limanında yükünde eksilme olmadığını görür. Akdeniz’de “Dümenini Aziz Nikolaos tutsun” dua sözü buradan gelir.
Bir başka ünlü hikâye: Üç kızını evlendirecek parası olmayan fakir bir babaya gece pencereden üç kese altın attırır. Aile korkup pencereleri kapatınca bu kez uşağı Siyah Pit’e bacadan attırır. Böylece kızlar böylece kurtulur.
İşte Hollandalı çocukların ayakkabılarını kapıya, hediye torbalarını bacaya koymalarının kökeni budur.
Noel Baba Kilisesi
Aziz öldükten sonra yapılan ilk kilise 529 depreminde yıkılınca yerine daha büyük bir bazilika inşa edildi. Türklerin bölgeyi aldığı 13. yüzyılda kilise ibadete açık kaldı, hatta onarımlar yapıldı. 1738’de yan şapel restore edildi.
Myra, Likya’nın altı büyük kentinden biriydi; ismi “Yüce Ana Tanrıça’nın yeri” anlamına gelir. Tiyatrosu ve kaya mezarları günümüze sağlam ulaştı.
Son söz: İznik, 1700 yıl önce olduğu gibi bugün de inanç ve kültür dünyasının merkezi.
Papa’nın ayini ve Noel Baba Barış Konseyi etkinlikleri, bu toprakların barış, hoşgörü ve ortak insanlık mirasını taşıdığını bir kez daha gösterdi.
Ve tüm bu büyük buluşmanın kalbinde tek bir isim var:
Aziz Nikolaos
Anadolu’nun dünyaya armağan ettiği evrensel iyilik sembolü.
