Türk Bilim İnsanlarından Çığır Açan Beyin Okuma Sistemi

Beyin-bilgisayar arayüzleri alanında önemli bir gelişme, Türkiye’nin doğusundaki Elazığ Fırat Üniversitesi’nden geldi. Teknoloji Fakültesi bünyesinde geliştirilen yerli beyin okuma sistemi, özellikle felçli hastalar başta olmak üzere birçok alanda kullanılabilecek umut verici bir teknoloji olarak öne çıkıyor. Doç. Dr. Türker Tuncer liderliğindeki 12 kişilik ekip, yapay zeka destekli bu sistemle insan beyninin düşüncelerini okuyup tercüme edebilmeyi başardı.

Projenin Teknik Altyapısı ve Gelişim Süreci

TÜBİTAK Destekli Üç Aşamalı Proje

Proje, TÜBİTAK desteğiyle üç ana fazda geliştirildi. İlk aşamada, insan beyninin düşündüğü cümleleri tahmin edebilen bir sistem tasarlandı. İkinci aşama, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremlerinden sonra geliştirildi ve deprem kaynaklı stresin beyin sinyalleri üzerindeki etkilerini analiz etmeye odaklandı. Üçüncü aşamada ise çok dilli bir beyin-tabanlı çeviri modeli oluşturuldu.

Sistem Nasıl Çalışıyor?

Sistem, EEG (Elektroensefalografi) teknolojisini kullanarak beyin sinyallerini topluyor ve bu sinyalleri özel olarak geliştirilmiş yapay zeka algoritmaları aracılığıyla işliyor. İlk testlerde 20 farklı cümle kalıbı kullanılarak yapılan deneylerde yüzde 90’ın üzerinde başarı oranı elde edildi.

Uygulama Alanları

Sağlık Sektöründeki Potansiyel

Sistemin en önemli uygulama alanlarından biri sağlık sektörü. Özellikle:

• Ağır felçli hastalar
• Konuşma yetisini kaybetmiş bireyler
• Öğrenme güçlüğü yaşayan hastalar
• Disleksi hastaları için umut vadediyor.

Savunma Sanayiindeki Uygulamalar

Projenin savunma sanayiinde de önemli kullanım alanları bulunuyor. Özellikle:

• Milli Muharip Uçak Kaan
• Altay tankı gibi ileri teknoloji platformlarının operatörlerinin
• Anlık stres seviyelerinin
• Sağlık durumlarının takibi için kullanılması planlanıyor.

Küresel Bağlamda Önemi

Projenin önemli özelliklerinden biri, Nature dergisinde yayınlanan benzer bir çalışmadan önce geliştirilmiş olması. Fırat Üniversitesi ekibinin kullandığı EEG tabanlı sistem, fonksiyonel MR kullanan sistemlere göre çok daha uygun maliyetli bir çözüm sunuyor.

Gelecek Hedefleri ve Potansiyel Gelişmeler

Araştırma ekibi, sistemin kapasitesini artırmak için çalışmalarını sürdürüyor. Hedefler arasında:

• Daha fazla cümle kalıbının işlenebilmesi
• Sistem doğruluk oranının artırılması
• Farklı hasta grupları için özelleştirilmiş uygulamalar geliştirilmesi
• Beyin haritalama teknolojisinin geliştirilmesi yer alıyor.

Kaynakça

• İHA 2024 Türkiye’de ilk: Fırat Üniversitesinde beyin okuyan model geliştirildi

Makaleye Yorum Yaz