Hiç kimse kusursuz değildir. Her bireyin çeşitli zayıf yönleri bulunur. Asıl önemli olan, bu zayıflıkları tanımak ve denetim altında tutabilmektir. Zayıflarını yönetebilen kişiler gerçek güç sahibidir. Yönetemeyenler ise başkalarının gözünde komik duruma düşer.
İnsanın en yaygın zayıf yönlerinden biri, kendini beğenme ve çevresinde kendi başarılarından ya da yakınlarının niteliklerinden bahsetme eğilimidir. Bu durum eğitim ortamlarında da sıkça karşılaşılan bir sorundur. Eğitimde esas olan, öğretmen merkezli değil, öğrenci merkezli ve bilgi odaklı bir yaklaşımdır.
Bazı öğretmenler, kendilerinden sık bahsetme ve başarı hikayeleri anlatma alışkanlığına sahiptir. Ders sırasında yerli yersiz özel hayatlarından, anılarından söz eder, hatta zaman zaman dersi tamamen ihmal ederler. Öğrenciler ise öğretmenin sohbetini “dersi kaynatmak” olarak görür ve bunu teşvik eder. Bu tür öğretmenler, öğrencilerin aslında kendileriyle dalga geçtiğini fark edemez. “Sen kendini övme, el seni övsün” atasözü bu kişiler için anlamını yitirir.
Konuya teolojik açıdan bakıldığında, Necm Suresi 53/32. ayette Allah, insanın kendini temize çıkarma ve övme eğilimini yasaklamıştır. Gerçek değer, er ya da geç ortaya çıkar ve insanlar o kişiyi doğal nitelikleriyle sever. Güzellikler örtüldükçe daha parlak şekilde kendini gösterir.
Kısacası, eğitimde gizemini koruyan öğretmen, ideal öğretmen profilinin en güçlü örneklerinden biridir. Bu profile sahip öğretmenlerin temel özelliklerini birlikte inceleyelim:
- Kendinden Bahsetmemek Öğretmen, dikkati kendi kişiliğine ya da başarılarına değil, öğrencinin öğrenme sürecine ve ders konusuna yönlendirmelidir. Bu yaklaşım “ben” değil “biz” odaklı bir duruş gerektirir. Öğrenci için önemli olan, öğretmenin kim olduğu değil, bilgiyi nasıl aktardığıdır.
- Gizemli Duruş Sergilemek Buradaki gizem, kapalılık değil, merak uyandıran bir tavırdır. Öğretmen, her şeyi anında açıklamayan, öğrencinin ilgisini canlı tutan ve onu araştırmaya yönlendiren bir rehber olmalıdır. Klasik eğitim felsefesinde ve erdem temelli öğretmenlik anlayışında bu özellik sıkça vurgulanır. Öğretmen bilgi kaynağı değil, bilgiye ulaşma rehberidir. Gizemini korudukça öğrencinin merakı ve öğrenme motivasyonu artar.
Bu profile sahip öğretmen, bilgiyi kendinden üstün tutar. Sözünden çok haliyle öğretir. Duruşu, suskunluğu ve tavrı bile bir eğitim aracı haline gelir.
Tam da bu noktada öğrenci merkezli eğitim modeli devreye girer ve vazgeçilmez hale gelir.
Öğrenci Merkezli Eğitim Modeli ve Temel Yaklaşımları
Öğrenci merkezli eğitim, öğrenme sürecini tamamen öğrencinin ihtiyaçları, yetenekleri ve ilgi alanları üzerine kuran bir yaklaşımdır. Bu modelin temel amacı, her öğrencinin en verimli şekilde öğrenmesini ve gelişmesini sağlamaktır.
- Bireysel Farklılıklara Saygı Her öğrencinin öğrenme hızı, tarzı ve ihtiyacı farklıdır. Bu nedenle öğrenci merkezli eğitimde kişiye özel öğrenme planları hazırlanır ve bireysel farklılıklar esas alınır (Agustini vd., 2021).
- Aktif Katılım ve Sorumluluk Öğrenciler öğrenme sürecinin yönlendiricisi konumuna gelir. Soru sorar, araştırır, hedef belirler ve kendi öğrenme yolculuğunu yönetir. Bu sayede bağımsız düşünme becerisi ve öğrenme sorumluluğu gelişir (Purnamasari vd., 2020).
- İşbirliği ve Etkileşim Grup çalışmaları, tartışmalar ve proje tabanlı öğrenme gibi yöntemlerle öğrenciler birbiriyle etkileşime girer. Farklı bakış açıları paylaşılır, ortak çözümler üretilir, sosyal beceriler güçlenir (Hoidn & Reusser, 2020).
- Özel İhtiyaçlara Duyarlılık Öğretmenler ders planlarını ve stratejilerini öğrencilerin farklı öğrenme stillerine göre özelleştirir. Ek destek, alternatif değerlendirme yöntemleri ve bireyselleştirilmiş programlarla her öğrencinin potansiyeli maksimum seviyeye çıkarılır (Komatsu vd., 2021).
Sonuç olarak öğrenci merkezli eğitim, bireysel farklılıkları kucaklayan, aktif katılımı teşvik eden, işbirliğini esas alan ve özel ihtiyaçlara duyarlı bir öğrenme ortamı yaratır. Bu yaklaşım, sürdürülebilir ve uzun vadeli öğrenme başarısının temel taşını oluşturur.
Kaynakça:
- Necm Suresi 53/32
- Agustini, K., Wahyuni, D. S., Mertayasa, I. N. E., Wedhanti, N. K., & Sukrawarpala, W. (2021, March). Student-centered learning models and learning outcomes: Meta-analysis and effect sizes on the students’ thesis. In Journal of Physics: Conference Series (Vol. 1810, No. 1, p. 012049). IOP Publishing.
- Purnamasari, R., Suchyadi, Y., Karmila, N., Nurlela, N., Mirawati, M., Handayani, R., … & Kurnia, D. (2020). Student Center Based Class Management Assistance through the Implementation of Digital Learning Models and Media. Journal of Community Engagement (JCE), 2(2), 67-70.
- Hoidn, S., & Reusser, K. (2020). Foundations of student-centered learning and teaching. In The Routledge international handbook of student-centered learning and teaching in higher education (pp. 17-46). Routledge.
- Komatsu, H., Rappleye, J., & Silova, I. (2021). Student-centered learning and sustainability: Solution or problem?. Comparative Education Review, 65(1), 100-129.
