Kurban Bayramı

Kurban Bayramı, Müslümanlar için büyük öneme sahip dini bir bayramdır. Hicri takvime göre Zilhicce ayının 10. gününde başlayıp dört gün boyunca kutlanır. Bayramın ilk günü olan Zilhicce 10, “Arefe” olarak adlandırılan 9. günü takip eder. Zilhicce’nin 10, 11, 12 ve 13. günleri ise “Eyyâm-ı nahr” yani “Kesim Günleri” olarak bilinir.

Kurban Bayramı, İslam’ın beş şartından biri olan ve maddi durumu elverişli Müslümanlar için farz olan hac ibadetinin gerçekleştiği zamana denk gelir. Her yıl dünyanın dört bir yanından gelen milyonlarca Müslüman, bu kutsal günlerde Mekke’de bir araya gelir.

Kurban Bayramı, Ramazan Bayramı ile birlikte İslam dinindeki iki büyük bayramdan biridir. Bu özel günler, Müslümanların aileleri ve sevdikleriyle bir araya gelerek, ibadetlerini yerine getirerek ve ihtiyaç sahiplerine yardım ederek kutladıkları manevi bir atmosfer sunar.

Hicri takvim ay yılına göre düzenlendiği için, Kurban Bayramı her yıl miladi takvime göre 11-12 gün daha erken kutlanır. Bu nedenle, bayram yaklaşık olarak her 33 yılda bir miladi takvimdeki aynı tarihlere denk gelir.

İslam Dininde Kurban

Kurban, İslam dininde Allah’a yaklaşmak ve O’nun rızasını kazanmak amacıyla kesilen hayvana verilen isimdir. Bu kavram, sadece hayvan kurban etmenin ötesinde, derin bir teslimiyet ve fedakarlığı ifade eder. Kur’an’da Hz. İbrahim ve oğlu Hz. İsmail ile anlatılan kıssa, kurban kavramının özünü gözler önüne serer. Bu kıssa, bireyin Allah için sahip olduğu her şeyi feda edebilme iradesini, O’na mutlak teslimiyetini ve şükür duygusunu simgeler. Kurban ibadeti ve anlamı, Kuran-ı Kerim’de Hac Suresi’nde detaylı bir şekilde ele alınmıştır.

---

Kurban Bayramı, dünyanın farklı dillerinde ve kültürlerinde farklı isimlerle anılan ve kültürel etkiler taşıyan bir bayramdır. Arapça kökenli “İyd-el Adha” ismi, dünya genelinde yaygın olarak kullanılır.

Türkçe’de “Kurban Bayramı” olarak bilinen bayram, Hindistan ve Pakistan’da çoğunlukla kurban olarak keçi tercih edilmesinden dolayı “Bakra Eid” (“Keçi Bayramı”) olarak adlandırılır. “Bakra Eid” ismi Güney Afrika’da da kullanılır. Bangladeş’te ise “Id-ul-Azha” ve “Korbani Id” isimleri yaygındır.

Türkçe ismine benzer şekilde, Bosna-Hersek ve Bulgaristan’da “Koç Bayramı”, Arnavutluk’ta ise “Kurban Bajram” olarak kutlanır. Nijerya’da “Babbar Sallah”, Somali’de ve Kenya ile Etiyopya’nın Somali dili konuşulan bölgelerinde ise “Ciidwayneey” olarak bilinir.

İbrahim’in Sınavı: Kurban ve Teslimiyet

İbrahim Peygamber’in eşi Sare, uzun yıllar boyunca çocuk sahibi olamamıştı. Yaşları ilerledikçe, İbrahim Tanrı’ya yalvararak bir evlat sahibi olmayı diledi ve eğer dileği gerçekleşirse çocuğunu O’na kurban edeceğine dair söz verdi.

Bir süre sonra çocuğu olmayan Sare’nin rızasıyla Hz. İbrahim, Hacer ile evlenir ve bu evlilikten İsmail dünyaya gelir. Hz. İsmail, İbrahimî dinlerde önemli bir figür olup, soyundan Hz. Muhammed gelir.

Bu olayın, Yahudi ve İslam inançları arasında bazı farklılıkları bulunmaktadır:

Yahudi İnancına Göre:

* Çocuğun adı İshak’tır.
* Tanrı, İbrahim’i sınamak için İshak’ı Moriya bölgesindeki bir dağda kurban etmesini emretti.
* İbrahim, Tanrı’ya olan derin itaatiyle oğlunu kurban etmeye hazırlandı.
* Tam bıçağı vuracakken, Tanrı’nın meleği onu durdurdu ve İbrahim’in sadakatini kanıtladığını söyledi.
* Yakınlarda boynuzları çalıya takılmış bir koç bulan İbrahim, onu oğlu yerine kurban etti. (Yaratılış 22:2-13)

İslam İnancına Göre:

* Çocuğun adı Kur’an’da belirtilmez ve “yumuşak huylu, uslu bir erkek çocuk” olarak tanımlanır. (Sâffât Suresi: 101).
* İslam geleneğinde, İbrahim’in ilk oğlu İsmail olduğu ve ayetin devamında İshak’ın müjdelendiği göz önüne alındığında, kurban edilecek çocuğun İsmail olduğuna inanılır.
* İbrahim rüyasında oğlunu kurban etmesi gerektiğini gördü ve peygamberlerin rüyalarının ilahi mesajlar olduğuna inandığı için bunu gerçekleştirmeye karar verdi.
* Oğluna rüyasını anlattı ve oğlunun da bu emre itaat etmeye hazır olduğunu gördü.
* İbrahim, oğlunu kurban etmek üzereyken, Allah, Cebrail aracılığıyla bir koç göndererek İbrahim’in sadakatini ödüllendirdi ve oğlunun yerine koçu kurban etmesini emretti.

Her İki İnançta da Ortak Noktalar:

* Bu olay, hem Yahudilik hem de İslam’da büyük önem taşır.
* İbrahim’in Tanrı’ya olan sarsılmaz inancı ve teslimiyetini temsil eder.
* Bu olay, insanın benliğinden ve en değer verdiği şeyden bile Tanrı için vazgeçebilme erdemini vurgular.

Kurban Bayramı

Kurban Bayramı, güneşin doğuşundan yaklaşık 45 dakika sonra eda edilen bayram namazıyla başlar. Bayramın odak noktası olan kurban kesimi, genellikle ilk gün gerçekleştirilir. Kesilen kurbanın eti, akrabalarla paylaşılan, ihtiyaç sahiplerine dağıtılan ve kesen kişinin ailesine kalan üç kısma ayrılır.

Bayram süresince sofralar, kurban etinden yapılan yemeklerle donatılır ve misafirlere ikram edilir. Aile ve akraba ziyaretleri gerçekleşir, çocuklara harçlık, şekerleme ve hediyeler verilir.

Kurban Bayramı, İslam dininde kullanılan ve dini günlerin belirlenmesinde esas alınan Hicri takvime göre belirlendiği için, Miladi takvime göre her yıl farklı tarihlere denk gelir. Hatta bazen aynı Miladi yıl içerisinde iki Kurban Bayramı kutlanabilir. 2024 yılında Kurban Bayramı, 16-19 Haziran tarihleri arasında 4 gün olarak idrak edilecektir. 15 Haziran Arefe günü, 16 Haziran Bayramın 1. günü, 17 Haziran 2. günü, 18 Haziran 3. günü ve 19 Haziran ise Bayramın 4. günüdür.