Timur

Ben yakın çağ hakkında birçok çalışmalar yaptım. Atatürk’e atılan iftiralara karşı hep gerçeği savundum. Atatürk’ü araştırırken onun Timur hakkındaki düşüncelerini sosyal medyada anlatan insanlarla karşılaştım. Doğruluğunu ve yanlışlığı ile sunulan tezleri araştırdım.

Bunu yaparken Timur karşıtı radikal Neo-Osmanlıcılarların tarih tezlerini değerlendirdim. Atatürk düşmanlığı ile tanınan Kadir Mısıroğlu’nun yorumunu da objektif incelemeye çalışarak araştırmalar yaptım. Daha dün Timur’a Moğol diyenler bugün Attila’ya da Moğol yaftasını yapıştırmaya başladı. Şimdi anlaşılabilir düzeyde olması adına bu çalışmayı siz değerli okurlara sunmak istedim. İşte Timur…

Emir Timur’un Soyu

Timur, Türk kimliğini gururla benimsemiştir. Bunun hakkında benim elime birinci el kaynak geçmedi; ama Tüzükât-ı Timur’da, Timur’un “Türklüğü yüceltmek için yaşa, Türk’e kılıç kaldıran eli kır!” dediği söylenir. 2023 seçimlerinde Ata İttifakı adayı Dr. Sinan Oğan bu tezi doğrulamaktadır.

Şimdi elimizdeki kaynaklarla resmiyet üzerinden gitmeliyiz. Cengiz Han, ikinci oğluna bırakmış olduğu Çağatay bölgesi Müslümanlaştıktan ve İslam’ın etkisine girdikten sonra orada Çağatay Türkçesi konuşulmaya başlandı.

Timur’un dünyaya gelmesi ise bu değişimlerin ve Müslümanlaşmanın olduğu döneme ait 1336’da dünyaya geldi. Yani Timur’un İslam ya da Türk düşmanı olması gibi bir şey söz konusu değildir. Doğduğu Kabile Barlas kabilesidir. Kabile tamamen Türktür ve Moğollarla uzaktan yakından bir ilgisi yoktu. Barlaslar, Timur’un doğduğu dönemde değişik çeşit dinlere mensuplardı.

Türk olduklarını biliyoruz. Kabilenin Türk olması Timur’un Türk gibi hareket etmesi anlamına gelmezdi. Çünkü Timurlular hakkında uzmanlaşmış isimler Timur hakkında kesin olarak Türk ya da Moğol demezler. Uzak atalardan Cengiz Han’ın torunu olduğu düşünülen ve savunulan Timur, Cengiz Han’ı beğenen lakin Moğolluktan nefret eden bir hükümdardır.

Avrupalı tarihçiler Timur’a Moğol desek bile radikal biçimde yorum yapmadığımızda Timur’a Türklükle gurur duyan bir hükümdar demek yanlış olmaz.

Ankara Savaşı 1402

Şimdi bu bazı algı uyanmalarına sebep oluyor kimi kesimler diyor ki “Timur, Türk ise Osmanlı ile niye savaşıyor?”

Bu felsefeyi güdersek Safeviler de Türk olmaz ve halbuki onlar da Türk’tür. Bugünkü Azerbaycanlı tarihçilerde bunu fırsat bilip Osmanlı’nın Türklükle alakası yoktu deseler ne kadar komik olur değil mi? Aynı mantık burada da kullanılmalıdır.

Coğrafya savaş ve kan demektir. Timur bir imparatorluk olarak gaddarca olsa da dünyaya hâkim olma peşinde fetihler yapıyor; Yıldırım Bayezid ise devleti güçlendirme yönünde fethiler ve politikalar izliyordu. Böyle bir savaş kaçınılmazdı. İki tane dahi hükümdar gün geçtikçe fetih yapıyorlar. Bir de birbirlerine ters düşünce 24 Temmuz 1402’de Ankara Savaşı patlak veriyor.

Esir düşen Bayezid’e, Timur’un iyi muamele ettiğini biliyoruz; Bayezid’in yüzüğündeki zehiri içip intihar ettiği ise külliyen yalandır.

Demem o ki devletler arası savaşın ırk ile bir ilgisi yoktur. Böyle yorumlanırsa elbette günümüzün Anakronizm tarihçilerine ekmek vermiş oluruz!

Sonuç

Burada Timur hakkındaki söylentilere kesin bilgilerle yanıt vermek gerektiğinden böyle çalışma yaptım. Timur hakkında insanların sorguladıklarına bir ihtimal yanıt olur umarım…

Tavsiye Kaynak
1- Türklerin Tarihi, Yeditepe Yayınevi,
2- İlber Ortayı, Türklerin Tarihi-2.
3- Cüneyt Kanat- Mustafa Alican, Timur, Yeditepe Yayınevi.