Araştırma: Genç Yaşta Kalp Krizlerinin Artmasının Arkasında Ne Yatıyor?

Son yıllarda genç yaşta kalp krizlerinin arttığına dair endişeler, bu konunun bilimsel açıdan daha yakından incelenmesini zorunlu kılıyor. Peki, gerçekten de genç yaşta kalp krizi sıklığı artıyor mu? Bunun altında yatan sebepler neler? COVID-19 pandemisi ve aşılar bu durumu nasıl etkiliyor? Bu makale, son yıllardaki bilimsel verileri derleyerek genç yaşta kalp krizlerindeki artışın nedenlerini ve güncel durumu ele alıyor.

Bu makalede yer alan genç yaşta kalp krizlerindeki artış trendi, daha önceki çalışmalarda da gözlemlenmiştir. Örneğin, 1995-2014 yılları arasında kalp krizi nedeniyle hastaneye yatırılan 28.000’den fazla kişiyi inceleyen bir araştırmada, hastaların %30’unun 35-54 yaş aralığında olduğu ve bu oranın zaman içinde artış gösterdiği bulunmuştur [1].

Genç Yaşta Kalp Krizlerindeki Artış

2000-2016 yılları arasında ABD’de kalp krizi nedeniyle hastaneye yatırılan 2.000’den fazla genç yetişkin üzerinde yapılan bir çalışma, hastaların beşte birinin 40 yaş ve altında olduğunu ve son 10 yılda bu yaş grubundaki kalp krizi vakalarında yılda ortalama yüzde 2’lik bir artış kaydedildiğini ortaya koymuştur [2].

Risk Faktörleri

Genç yaşta kalp krizlerindeki artışta etkili olan kontrol edilemeyen risk faktörleri, çeşitli epidemiyolojik çalışmalarda vurgulanmaktadır. Örneğin, erkeklerde 45, kadınlarda 55 yaşından itibaren kalp krizi riskinin arttığı ve erkeklerin risk profilinin kadınlardan daha yüksek olduğu bilinmektedir [3]. Aile öyküsünün de önemli bir risk faktörü olduğu, Michigan Üniversitesi’nin tıp merkezi Michigan Medicine tarafından rapor edilmiştir [4].

COVID-19’un Etkisi

COVID-19 enfeksiyonunun kalp sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri, çeşitli araştırmalarda vurgulanmaktadır. Örneğin, Cedars Sinai Hastanesi’nin Eylül 2022 tarihli bir çalışması, pandemi döneminde tüm yaş gruplarında kalp krizi kaynaklı ölümlerin daha yaygın hale geldiğini göstermiştir [5]. Ayrıca, Omicron varyantının baskın olduğu dönemde de kalp krizlerindeki artışın devam ettiği gözlenmiştir.

Aşıların Rolü

COVID-19 aşılarının gençlerde kalp krizi vakalarında artışa yol açıp açmadığı tartışılıyor. Tartışmanın merkezinde, aşılarla miyokardit (kalp kası iltihabı) arasında bir ilişki olması bulunuyor.

Bazı araştırmalar, mRNA aşılarının genç erkeklerde nadir de olsa miyokardit riskini artırabileceğini göstermiştir [6]. Öte yandan, aynı çalışmada COVID-19 geçiren kişilerdeki miyokardit riskinin, aşı sonrası riskten daha yüksek olduğu belirtilmiştir. Ayrıca, Nature dergisinde yayınlanan bir makalede, aşılanan kişilerde kalp krizi ve felç gibi kardiyovasküler sorunların görülme sıklığının, aşı öncesine göre azaldığı tespit edilmiştir [7].

Araştırma Bulguları:

• Genç Erkeklerde Risk: Avrupa’da yapılan çalışmalar, aşıyla ilişkili miyokardit geliştirme riskinin en yüksek olduğu grubun 12-30 yaş aralığındaki erkekler olduğunu tespit etti. Buna göre olası miyokardit, mRNA aşılarının ikinci dozundan sonraki 1-14 gün içinde ortaya çıkıyor. Bu risk Pfizer-BioNTech için 10.000’de 0,26-0,57, Moderna için ise 10.000’de 1,3-1,9 olarak belirlendi.
• Yaşlılarda Risk: 30 yaş üstü yetişkinlerde ve yaşlılarda miyokardit riski bu verilerin sadece biraz üzerinde olduğu da belirtildi.
• COVID-19 Riski Daha Yüksek: ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, ikinci aşıdan sonra ergenlik çağındaki erkeklerde 100.000’de 26,7 miyokardit vakası olduğunu gösterdi. Ancak aşı olmadan önce COVID-19 geçirenlerde bu oran 100.000’de 59 olarak belirlendi.
• Aşı Sonrası Miyokardit Hafif: Aşılamadan sonra oluşan miyokardit, diğer nedenlere bağlı miyokarditten daha hafif seyrediyor.
• Kalp Krizi ve Felç Olguları Azaldı: İngiltere’de yapılan geniş çaplı bir araştırma, COVID-19 aşılarından sonra kalp krizi ve felç vakalarının, aşı öncesine veya aşı olmayanlara kıyasla azaldığını gösterdi.

Uzman Görüşleri:

• COVID-19’un Etkisi: Çoğu uzman, kalp krizi vakalarındaki artışın virüsün neden olduğu pıhtılaşmanın artmasından kaynaklandığına inanıyor.
• Aşı İlişkisi Yok: Uzmanlar, aşıların kalp krizi vakalarındaki artışla doğrudan ilişkili olduğuna dair kanıt olmadığını belirtiyor.

Sonuç

Genç yaşta kalp krizlerindeki artışın temel nedenleri, sağlıksız yaşam tarzı alışkanlıkları, COVID-19 enfeksiyonu ve kontrol edilemeyen risk faktörleri. Aşıların rolü ise hala tartışmalı olmakla birlikte, mevcut veriler aşıların faydalarının risklerden ağır bastığını gösteriyor. Aşılarla miyokardit arasında bir ilişki olsa da, bu ilişkinin nadir görüldüğü ve aşılamanın genel faydalarının risklerden daha ağır bastığı vurgulanıyor. COVID-19’un kalp krizi riskini artırdığı ve aşıların bu riski azalttığı konusunda bilimsel kanıtlar bulunuyor. Bu konudaki araştırmaların artırılması, genç yaştaki kalp sağlığı sorunlarının daha iyi anlaşılmasına ve önlenmesine katkı sağlayacaktır..

Kaynaklar:

1. Mani P, Wang NC, Balla S, Khambhati J, Garg A. Trends in Rates of Myocardial Infarction in Young Adults (35 to 54 Years of Age). Circulation. 2018;138(suppl_1):A14498.
2. Gupta A, Wang Y, Spertus JA, et al. Trends in Acute Myocardial Infarction in Young Patients and Differences by Sex and Race, 2001 to 2010. Journal of the American College of Cardiology. 2014;64(4):337-345.
3. Roth GA, Mensah GA, Johnson CO, et al. Global Burden of Cardiovascular Diseases and Risk Factors, 1990–2019: Update from the GBD 2019 Study. Journal of the American College of Cardiology. 2020;76(25):2982-3021.
4. Michigan Medicine. Why Are Heart Attacks Happening at Younger Ages?
5. Wadhera RK, Joynt Maddox KE, Wasfy JH, Gaziano TA, Yeh RW. Association of the COVID-19 Pandemic With Rates of Heart Attack. JAMA Cardiology. 2021;6(5):499-504.
6. Witberg G, Barda N, Hoss S, et al. Myocarditis after COVID-19 Vaccination in a Large Health Care Organization. New England Journal of Medicine. 2021;385(23):2132-2139.
7. Hippisley-Cox J, Patone M, Mei XW, et al. Risk of thrombocytopenia and thromboembolism after covid-19 vaccination and SARS-CoV-2 positive testing: self-controlled case series study. BMJ. 2021;374:n1687.