Escherichia coli

Escherichia coli Nedir?

Escherichia coli (E. coli), insan ve hayvanların bağırsaklarında yaygın olarak bulunan, çubuk şeklindeki bir bakteri türüdür. Bu bakterinin çoğu türü zararsızdır ve hatta sindirim sağlığında önemli bir rol oynar. Ancak bazı E. coli suşları, özellikle Enterohemorrhagic Escherichia coli (EHEC) gibi, ciddi gıda zehirlenmelerine ve hatta ölümcül hastalıklara yol açabilir. E. coli, mikrobiyoloji alanında hem patojenik özellikleri hem de genetik ve biyokimyasal araştırmalar için uygun bir model organizma olması nedeniyle önemli bir yere sahiptir. Bu yazı, E. coli’nin sağlık üzerindeki etkilerini, patojenik özelliklerini ve mikrobiyoloji araştırmalarındaki rolünü ele alarak, bu bakteri türünün karmaşık doğasını ve önemini açıklamayı amaçlamaktadır.

Ne Zaman Keşfedildi?

E. coli, 1885 yılında Alman bakteriyolog Theodor Escherich tarafından keşfedilmiştir. İlk olarak yeni doğan bebeklerde görülen ishal vakalarında izole edilmiştir.

Hangi Hastalıklar ile İlişkilidir?

E. coli’nin bazı suşları, çeşitli hastalıklara neden olabilir:

• Gastroenterit: E. coli’nin en yaygın türlerinden biri olan enterotoksijenik E. coli (ETEC), ishal, karın ağrısı ve kusmaya neden olan şiddetli bir gastroenterit biçimine neden olur. Bu durum genellikle seyahat edenler ishal olarak bilinir.
• Kanama Dişlileri: Enterohemorajik E. coli (EHEC), özellikle E. coli O157:H7 suşu, kanlı ishal, karın krampları ve ateş gibi belirtilere neden olan ciddi bir enfeksiyona neden olur. EHEC, hemorojik üremik sendrom (HUS) olarak bilinen ve böbrek yetmezliğine yol açabilen yaşamı tehdit eden bir komplikasyona da yol açabilir.
• Üriner Yol Enfeksiyonları (UTI): E. coli, üriner sistem enfeksiyonlarının en yaygın nedenidir. Üriner sistemde enfeksiyon, sık idrara çıkma, idrarda yanma veya ağrı, bulantı ve ateş gibi belirtilere yol açabilir.
• Yeni Doğan Meningiti: E. coli, yenidoğanlarda menenjit adı verilen beyin ve omurilik zarlarının ciddi bir enfeksiyonuna neden olabilir. Bu durum, ateş, letarji ve beslenme güçlüğü gibi belirtilere yol açabilir.
• Sepsis: E. coli, kan dolaşımına girerek sepsis adı verilen yaşamı tehdit eden bir durum olan kan zehirlenmesine neden olabilir. Sepsis, ateş, titreme, kalp atışının hızlanması ve nefes darlığı gibi belirtilere yol açabilir.

Nasıl Bulaşır?

E. coli’nin bazı alt türleri, kirli su veya gıdalardan veya kontamine yüzeylerden insanlara bulaşabilir. Enfeksiyon riskini azaltmak için ellerinizi düzenli olarak yıkayın, yiyecekleri iyice pişirin ve çiğ et veya kümes hayvanlarını diğer yiyeceklerle temas ettirmekten kaçının.

E. coli’nin bulaşma yolları şunlardır:

• Kirli yiyecekler: Özellikle çiğ veya az pişmiş et, kümes hayvanı, balık ve yumurta.
• Kirli su: Kirli içme suyu veya yüzme suyu.
• Kirli yüzeyler: E. coli’nin bulunduğu yüzeyler, örneğin tezgahlar, kesme tahtaları ve bulaşıklar.
• Hayvanlarla temas: Sığırlar ve diğer hayvanlar E. coli’nin ana taşıyıcılarıdır.
• Kişisel hijyen eksikliği: Ellerinizi yemekten önce ve tuvaletten sonra yıkamak, E. coli’nin yayılmasını önlemeye yardımcı olur.
• Bebek bezi değiştirme: Bebek bezlerini değiştirirken ellerinizi iyice yıkamak, E. coli’nin yayılmasını önlemeye yardımcı olur.
• Kişisel temas: E. coli’li bir kişiyle doğrudan temas, örneğin öpüşmek veya sarılmak.
• Kirlenmiş toprak ve gübre: Çiğ meyve ve sebzeler toprak veya gübre ile kirlenebilir.

Nasıl Önlenir?

E. coli enfeksiyonlarını önlemek için alınabilecek önlemler:

• Ellerinizi sık sık yıkayın: Yemek hazırlamadan önce, yemek yedikten sonra, tuvaleti kullandıktan sonra ve hasta bir kişiye dokunduktan sonra ellerinizi sabun ve suyla iyice yıkayın.
• Etleri uygun şekilde pişirin: Etleri, özellikle sığır eti ve kümes hayvanlarını, iç sıcaklığı 160°F (71°C) veya daha yüksek olana kadar pişirin.
• Çiğ etleri diğer yiyeceklerden ayrı tutun: Çiğ etleri diğer yiyeceklerle temas etmesini önlemek için ayrı kesme tahtaları ve kaplar kullanın. Mutfak hijyenine önem gösterin.
• Yiyecekleri uygun şekilde saklayın: Yiyecekleri buzdolabında 40°F (4°C) veya daha düşük bir sıcaklıkta saklayın.
• Meyve ve sebzeleri iyice yıkayın: Meyve ve sebzeleri yemekten önce soğuk suda yıkayın.
• Suyu kaynar vaziyette içme suyu olarak kullanın: Özellikle gelişmekte olan ülkelerde seyahat ederken, içme suyu olarak musluk suyunun kullanımı güvenli değilse, suyu kaynar vaziyette içme suyu olarak kullanın.
• Hasta kişilerle yakın temasınızı sınırlandırın: E. coli enfeksiyonu olan kişilerle yakın temasınızı sınırlandırın.
• Evcil hayvanlarınızı temiz tutun: Evcil hayvanlarınızı temiz tutun ve çocukların evcil hayvanlarla oynadıktan sonra ellerini yıkamalarını sağlayın.
• Hasta kişilerin dışkısını uygun şekilde yok edin: Hasta kişilerin dışkısını uygun şekilde yok edin, çünkü bu bakteri barındırabilir.
• Çiğ süt içmeyin: Çiğ süt içmeyin, çünkü E. coli içerebilir.
• Yüzme havuzlarının temiz olduğundan emin olun: Yüzme havuzlarının temiz olduğundan ve uygun şekilde dezenfekte edildiğinden emin olun.
• Yüzme havuzlarında tuvalet ihtiyacınızı gidermeyin: Yüzme havuzlarında tuvalet ihtiyacınızı gidermeyin, çünkü bu E. coli’nin suya yayılmasına neden olabilir.
• Yüzme havuzlarında su yutmaktan kaçının: Yüzme havuzlarında su yutmaktan kaçının, çünkü bu E. coli’ye maruz kalmanıza neden olabilir.
• Yüksek riskli yiyeceklerden kaçının: Yüksek riskli yiyeceklerden kaçının, örneğin çiğ veya az pişmiş et, çiğ süt ürünleri ve çiğ meyve ve sebzeler.
• E. coli enfeksiyonu hakkında daha fazla bilgi edinin: E. coli enfeksiyonu hakkında daha fazla bilgi edinerek kendinizi ve ailenizi nasıl koruyacağınızı öğrenin.

Tedavi Yöntemleri

E. coli enfeksiyonları genellikle hafiftir ve kendiliğinden geçer. Vücudun bağışıklık sistemi genellikle bakterileri birkaç gün içinde temizleyebilir. Bununla birlikte, bazı durumlarda, özellikle küçük çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde, enfeksiyon daha ciddi olabilir ve hastaneye yatış ve antibiyotik tedavisi gerektirebilir. E. coli enfeksiyonunun ciddi belirtileri arasında şiddetli karın ağrısı, ishal, kusma, ateş ve kanlı dışkı bulunur. Bu belirtiler ortaya çıkarsa, hemen tıbbi yardım almak önemlidir.

E. coli enfeksiyonunun tedavisi için kullanılan bazı yöntemler şunlardır:

• Antibiyotikler: Bakteriyel enfeksiyonlar için doktor tarafından reçete edilebilir. Ancak bazı durumlarda antibiyotik kullanımı önerilmez; özellikle EHEC vakalarında.
• Sıvı Replasmanı: İshal veya kusma nedeniyle kaybedilen sıvı ve elektrolitleri yerine koymak için intravenöz veya oral sıvı replasmanı kullanılır.
• Hastanede Yatarak Tedavi: Şiddetli E. coli enfeksiyonları, kan zehirlenmesi veya böbrek yetmezliği gibi komplikasyonlar geliştirme riski taşıyan kişilerde gerekli olabilir.
• Diyaliz: Böbrek yetmezliği gelişen kişilerde, kanı temizlemek ve vücuttan atık ürünleri atmak için diyaliz gerekebilir.
• Destekleyici Bakım: Ateş ve ağrı gibi semptomları hafifletmek için ilaçlar verilebilir.

Mikrobiyolojide Yeri

Mikrobiyolojide E. coli, genetik mühendislik ve biyoteknoloji alanlarında önemli bir model organizmadır. Genetik modifikasyonlar ve protein üretimi için sıkça kullanılır. Ayrıca, gıda güvenliği ve halk sağlığı araştırmalarında önemli bir rol oynamaktadır. E. coli’nin çeşitli alt türleri ile ilgili bilgiler, sağlık alanındaki araştırmaların yanı sıra gıda güvenliği standartlarının geliştirilmesinde de kritik öneme sahiptir. Bu nedenle, E. coli hem temel bilimler hem de uygulamalı sağlık bilimleri açısından önemli bir bakteri olarak değerlendirilmektedir.

Kaynakça:

1. https://tr.wikipedia.org/wiki/Escherichia_coli
2. https://medipol.com.tr/bilgi-kosesi/adan-zye-saglik/ehec
3. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1016407
4. https://www.turkiyeklinikleri.com/article/tr-enterotoksijenik-escherichia-coli-48557.html