Mahmud Gaznevi
Buhara’da doğmuş ve statüsü Memlük olan bir Türk komutanı olarak tanınan Sebük Tegin’in oğlu olan Mahmud Gaznevi, 998 yılında gerçekleşen Gazne Muharebesi’nde kardeşi İsmail’i mağlup ederek Gazneli Devleti’nin hükümdarı konumuna yükseldi. Otuz iki yıl boyunca tahtta kalan Mahmud Gaznevi, bu süre zarfında, çağ dışı kast sistemiyle ve içinde boğuştuğu putperestlik düzeniyle dünyanın cehennemine dönmüş olan Hindistan’a karşı tam 17 seriyye harekâtı düzenledi. Putperestliğe ve kast sistemine karşı büyük balyoz darbeleri indiren Gazneli Mahmud, Hindistan’ın üzerinde İslâm güneşinin doğmasında büyük ve önemli çabaların sahibidir. İslâm uğruna gerçekleştirdiği bu büyük icraatlardan dolayı, bağlı bulunduğu Abbasi halifesi tarafından kendisine “Sultan” unvanı verildi; ki Gazneli Mahmud, “Sultan” unvanını kullanan ilk Türk başbuğu olma özelliğini taşır. Ayrıca Gazneliler Devleti’ne en parlak dönemini yaşatan hükümdar da yine Sultan Mahmud Gaznevi’dir. Kendisi 1030 yılında vefat ederek Hakk’a yürümüştür.
Alaeddin Halaci
Hindistan’ın alt kıtasında yer alan Delhi Türk Sultanlığı’nın efsanevi hakanı Alâeddin Halaci, İslâmiyet’i Hindistan’ın daha yukarı bölgelerine yaymak adına her türlü özverili çabayı göstermiştir. Buna ek olarak, Hindistan’a yönelik birkaç Moğol istilasını da başarıyla geri püskürterek, tıpkı Rükneddin Baybars, Celaleddin Harezmşah ve Sultan Kutuz gibi Moğolların karşısında direniş abidesi olarak yükselen Alâeddin Halaci, Moğollara karşı dimdik durabilen hükümdar olarak adını Türk-İslâm tarihine kazımıştır. Alâeddin Halaci’nin sergilediği bu başarılı direniş sayesinde, Moğol asıllı Çağatay Hanlığı’nın taarruzları da kesilmiştir.
Alaaddin Tarmaşirin
İslâm düşmanlığı söz konusu olduğunda, Haçlılar, Yahudiler ve putperest müşriklerle birlikte akla gelen aktör durumundaki Moğollar, kendilerini idare eden hanların sûfîler tarafından büyük bir gayretle sürdürülen irşad faaliyetleri sonucunda Müslüman olmaya başlamışlar ve bu sayede İslâm’la şereflenmişlerdir. Tarihsel süreçte İslâm dünyasına çokça zarar vermiş olmalarına rağmen, zamanla İslâm dünyasına hizmet etmeye başlayan bir ulus haline gelmişlerdir. İşte Moğolların Müslümanlaşma sürecinde önemli bir role sahip olan Müslüman Moğol hanlarının arasında, adı Alaaddin Tarmaşirin olan çok mühim bir şahsiyet bulunmaktadır.
Çoğunlukla Şamanizm, Budizm ve Hristiyanlık gibi inançları benimseyen Moğol Çağatay Hanlarının aksine, Alaaddin Tarmaşirin İslâmiyet’i tercih etti ve İslâmiyet’i Asya bozkırlarına egemen kılmak için radikal atılımlara imza attı. İlk olarak, hanlığını yaparak yönettiği Maveraünnehir’de geçerli olan Moğol töresinin yerine Türk-İslâm örf ve adetlerinin geçerli olduğunu duyururken, başkenti de Buhara’ya taşıdı ve göçebe yaşamın yerine yerleşik hayat düzeninin kurulması için yoğun çalışmalar yaptı. Adeta Moğol’un barbarlık üzerine inşa edilen düzeninin içine çomak sokacak derecede, Moğol mülkünde köklü devrimlere imzasını attı. Ardından hiç vakit kaybetmeden İslâm uğruna gaza ve cihat faaliyetlerine girişerek Hindistan’a seferler düzenlemeye başladı. Ancak hak din İslâm’a dayalı, adil ve hakça bir düzeni getirme çabasının bedeli Alaaddin Tarmaşirin’e çok ağır oldu; bu durum önce tahtına, sonra da yaşamına mal oldu.
