Tardigradlar, aşırı koşullarda yaşayabilen, sekiz ayaklı küçük hayvanlar olarak bilinirler. Bu canlılar, insan için öldürücü olan radyasyon seviyelerine neredeyse 1000 kat daha fazla dayanabilmektedirler. Bilim insanları, radyasyona karşı olağanüstü direnç gösteren yeni bir tardigrad türünün genomunu analiz ederek, bu dayanıklılığın moleküler mekanizmalarını aydınlatmayı başardılar [1].
Yeni Bir Tür Tardigrad Keşfedildi
Bilim insanları, Çin’in Henan eyaletindeki Funiu Dağları’ndan topladıkları yosun örneklerinde, daha önce bilinmeyen bir tardigrad türü keşfetti. Bu yeni tür, Hypsibius henanensis olarak adlandırıldı. Genom analizi, H. henanensis’in 14.701 gene sahip olduğunu ve bunların %30’unun tardigradlara özgü olduğunu ortaya çıkardı [1].
Tardigradların Radyasyon Savunma Mekanizmaları
Araştırmacılar, H. henanensis’i 200 ve 2.000 gray (Gy) radyasyona maruz bıraktıklarında, DNA onarımı, hücre bölünmesi ve bağışıklık tepkileriyle ilgili 2.801 genin aktifleştiğini gözlemlediler [1]. Bu genlerden biri olan TRID1, çift iplikçikli DNA kırıklarını onarırken önemli rol oynuyor [2].
Radyasyonu Engelleyen Pigmentler
Tardigradların radyasyona dayanıklılığının bir diğer nedeni, betalain adı verilen antioksidan pigmentleri üretebilmeleridir. Bu pigmentler, radyasyonun oluşturduğu reaktif kimyasal maddeleri temizleyerek hücreleri koruyorlar [1]. Araştırmacılar, insan hücrelerini bu pigmentlerle muamele ederek, radyasyona karşı dayanıklılıklarının arttığını gösterdiler [1].
Tardigradların Uygulamaları
Tardigradların diğer aşırı koşullara (sıcaklık, susuzluk, oksijensizlik, vb.) karşı geliştirdikleri savunma mekanizmalarının anlaşılması da önemlidir. Bu bilgiler, aşırı koşullara dayanıklı aşılar, ilaçlar ve diğer ürünlerin geliştirilmesinde kullanılabilir [3]. Ayrıca, tardigrad teknolojilerinin astronotları radyasyondan korumak ve nükleer kirlilik temizlemek gibi uygulamaları da olabilir [4].
Sonuç
Tardigradların radyasyona dayanıklılığının moleküler temellerinin anlaşılması, çeşitli alanlarda kullanılabilecek yeni teknolojilerin geliştirilmesine öncülük edebilir. Bu canlıların sahip olduğu koruyucu mekanizmalar, insan sağlığı ve uzay keşifleri için hayati önem taşımaktadır.
Kaynaklar:
- L Li, Z Ge, S Liu, K Zheng, Y Li, K Chen, Y Fu, X Lei, Z Cui, Y Wang, J Huang, Y Liu, M Duan. Science, (2024). Multi-omics landscape and molecular basis of radiation tolerance in a tardigrade.
- Goldstein, B., & Keepers, K. (2021). The secrets of tardigrade survival. Science, 372(6542), 576-577.
- Møbjerg, N., Halberg, K. A., Jørgensen, A., Persson, D., Bjørn, M., Ramløv, H., & Kristensen, R. M. (2011). Survival in extreme environments–on the current knowledge of adaptations in tardigrades. Acta Physiologica, 202(3), 409-420.
- Yue, J., Chen, W., Zheng, Y., Lin, X., & Yu, J. (2022). Potential applications of tardigrade-derived proteins in the space environment. Frontiers in Microbiology, 13, 915495.
Makaleye Yorum Yaz Rastgele Makale Getir
Makale Arşivi sitesinden daha fazla şey keşfedin
En son gönderilerin e-postanıza gönderilmesi için ücretsiz abone olun.
Çok ilginç bir yaratık.