Dünyada Bir İlk: Kök Hücre Nakli ile Diyabet Tersine Çevrildi

Tip 1 diyabetli bir hasta, kök hücre nakli sayesinde dünyada ilk kez diyabetini tersine çevirmeyi başardı. Bu tedavi, 25 yaşındaki genç bir kadının, yeniden programlanmış kök hücreler aracılığıyla insülin üretme yeteneğini geri kazanmasını sağladı. Bu önemli gelişme, dünya genelinde yarım milyar insanı etkileyen diyabetin tedavisi için umut vadediyor.

Tedavi Süreci ve Sonuçlar

Tianjin’de yaşayan hasta, tedavi sürecinden kısa bir süre sonra kendi insülinini üretmeye başladı. Kadın, nakilden sonra şeker tüketebilmenin ve sevdiği yemekleri yiyebilmenin mutluluğunu ifade etti. Bu nakil, Kanada’daki Alberta Üniversitesi’nden cerrah James Shapiro tarafından yapılan bir operasyonla gerçekleştirildi ve sonuçlar tıp dünyasında büyük yankı uyandırdı.

Bu operasyon, kök hücrelerin diyabet tedavisindeki potansiyelini ortaya koyan öncü çalışmalardan biri olarak dikkat çekiyor. Tip 1 diyabet, bağışıklık sisteminin pankreastaki insülin üreten hücrelere saldırmasıyla ortaya çıkar. Bu yeni tedavi yöntemi ise, vücudun kendi hücrelerini kullanarak adacık hücrelerinin yeniden oluşturulmasını mümkün kılıyor.

Kök Hücrelerin Kullanımı

Tip 1 diyabet tedavisinde kök hücrelerin kullanımı, hastalar için büyük bir umut kaynağı. Kök hücreler, vücuttaki herhangi bir hücreye dönüşme yeteneğine sahip olduklarından, pankreas dokusu gibi kritik hücrelerin yenilenmesinde büyük rol oynuyor. Ayrıca bu hücrelerin laboratuvar ortamında kültürlenmesi, sınırsız bir doku kaynağı yaratma potansiyeli sunuyor.

Çin’deki bilim insanları, kök hücrelerin kullanıldığı bu tedavi yöntemiyle üç tip 1 diyabet hastasından hücre aldılar ve bu hücreleri laboratuvarda yeniden programladılar. Hücreler, hastanın kendi vücudundan alındığı için bağışıklık baskılayıcı ilaçlara olan ihtiyacı ortadan kaldırma potansiyeline sahipti. Bu durum, donör hücre kullanımına bağlı oluşabilecek komplikasyonların önlenmesine yardımcı olabilir.

Yeni Bir Adacık Nakli Yöntemi

Araştırmacılar, geleneksel adacık nakillerinden farklı olarak, kök hücreden elde edilen adacıkları karın kaslarına yerleştirerek tedavi sürecinde önemli bir yenilik sundular. Bu yöntem, hücrelerin izlenmesini ve gerektiğinde çıkarılmasını mümkün kılarken, aynı zamanda karaciğer nakillerinde görülen risklerin de azaltılmasını sağladı.

Nakil sonrası kadın, iki buçuk ay içinde insülin üretmeye başladı ve bir yıldan uzun bir süredir bu üretim devam ediyor. Kan şekeri seviyeleri kontrol altında tutulurken, kadının diyabetle ilgili yaşadığı sorunlar önemli ölçüde azaldı. Bu sonuçlar, tedavi sürecinin etkinliğini ve güvenilirliğini göstermesi açısından büyük önem taşıyor.

Gelecek Perspektifi

Bu deneysel tedavi, tip 1 diyabetin kalıcı bir şekilde tedavi edilip edilemeyeceğini test etmek için daha fazla araştırmayı gerektiriyor. Florida Üniversitesi’nde endokrinolog olan Jay Skyler, bu tedavinin diğer hastalar üzerinde de tekrarlanması gerektiğini belirtti. Skyler, kök hücrelerin uzun vadede insülin üretmeye devam edip etmeyeceğinin belirleyici olacağını vurguladı.

Gelecek araştırmalar, bu tür tedavilerin daha fazla kişiye uygulanabilirliğini ve etkinliğini artırmayı amaçlıyor. Bilim insanları, özellikle bağışıklık baskılayıcı ilaçlara gerek kalmadan, donör hücreleri kullanarak diyabet tedavisinde önemli adımlar atmayı hedefliyor.

Sonuç

Kök hücre tedavileri, diyabet gibi kronik hastalıklar için umut verici bir çözüm sunuyor. Bu tür tedavi yöntemlerinin daha fazla hasta üzerinde uygulanması ve etkinliğinin doğrulanması, dünya çapında milyonlarca insanın hayatını değiştirebilir. Tedavilerin ölçeklendirilmesi ve ticarileştirilmesi süreçleri, diyabetin tedavisinde yeni bir çağın başlangıcı olabilir.

Kaynak

• Nature : Stem cells reverse woman’s diabetes — a world first https://doi.org/10.1038/d41586-024-03129-3