İnsan beyni, karmaşık bir dünyayı anlamak için sürekli olarak bilgi işler. Bu süreçte, sadece duyularımızdan gelen verileri işlemek ile kalmıyor, aynı zamanda bu bilgileri geçmiş deneyimlerimizle birleştirerek anlam çıkarıyor. Son zamanlarda yapılan bir araştırma, beynimizin bu karmaşık işlemi nasıl gerçekleştirdiğine dair yeni bir bakış açısı sunuyor. Araştırmacılar, beyne yerleştirilen elektrotlar aracılığıyla, belirli beyin bölgelerindeki nöronların, olaylardaki gizli düzeni gerçek zamanlı olarak çözümleyerek, “ne” ve “ne zaman” bilgilerini birleştirdiğini gözlemlemişler. Bu çalışma, beynimizin nasıl bilinçli bir düşünce olmadan, günlük yaşantımızdaki olayların örüntülerini fark ettiğini ve bu bilgileri kullanarak geleceği tahmin ettiğini gösteriyor.
Beynin Bilinçsizce Örüntü Tanıma Yetisi
Beyin, çevremizdeki olayları anlamlandırabilmek için sürekli olarak bilgi bombardımanına maruz kalır. Olayların nerede, ne zaman ve ne şekilde gerçekleştiğini öğrenmek ve hafızada tutmak, beynin en temel işlevlerinden biridir. Yapılan çalışmalara göre, beyin olayları sadece kaydetmekle kalmaz, aynı zamanda bu olaylar arasındaki örüntüleri fark eder ve gelecekte ne olabileceğini tahmin edebilir. Bu süreç, bilinçli bir farkındalık olmaksızın, belirli beyin bölgelerinde yer alan nöronların yardımıyla gerçekleşir. Norveç Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nden nörobilimci Edvard Moser, “Beyin farkında olmadığımız birçok şeyi yapıyor. Bu durum da bir istisna değil,” diyerek çalışmanın önemine dikkat çeker.
Zaman ve Mekân Hücrelerinin Rolü
Araştırmacılar, 17 epilepsi hastasının beyinlerine yerleştirilen elektrotlar aracılığıyla nöronal aktiviteyi kaydetti. Beynin hafıza ve navigasyon işlevlerinden sorumlu hipokampus ve entorinal korteks bölgeleri, zaman ve yer bilgilerini kodlayan hücreler içerir. Bu hücreler, adeta vücudun içsel saatini ve GPS sistemini oluşturur. Çalışma sırasında bu bölgelerdeki nöronlar, gösterilen yüz görüntülerine tepki verdi ve görüntüler arasında gizli bir düzeni fark etti. Katılımcılara herhangi bir örüntü olup olmadığı sorulduğunda fark edemediklerini belirtmelerine rağmen, beyin hücreleri bu düzeni öğrenmişti.
Geleceği Tahmin Eden Nöronlar
Araştırmacılar, nöronların sadece mevcut görüntülere tepki vermekle kalmayıp, bir sonraki görüntünün ne olacağını da tahmin edebildiğini keşfettiler. Bu durum, beynin öğrenilen örüntüler aracılığıyla gelecekteki olayları tahmin edebilme kapasitesine sahip olduğunu gösterir.
Çalışmanın bulguları, beyindeki nöronların zaman içinde olayları nasıl organize ettiğini anlamak açısından önemli klinik uygulamalara kapı aralayabilir. Özellikle hafıza güçlendirme tedavileri, önemli anıları temsil eden belirli nöronal örüntülerin desteklenmesine odaklanabilir.
Kaynaklar:
- Tacikowski, P., Kalender, G., Ciliberti, D. & Fried, I. Nature. 2024. https://doi.org/10.1038/s41586-024-07973-1
- Nature, How your brain detects patterns in the everyday: without conscious thought. https://doi.org/10.1038/d41586-024-03116-8
Makale Arşivi sitesinden daha fazla şey keşfedin
En son gönderilerin e-postanıza gönderilmesi için ücretsiz abone olun.
Beynimizin keşfedilecek çok şeyi var.