Herkesçe bilinir Atatürk’ün Çanakkale’de büyük rol oynadığını ama bu “büyük” rolü anlamayan “küçük” iş yapamayacak insanlar vardır. Genellikle şu cümleleri kullanırlar:
1- “Atatürk sadece bir yarbaydı!”
2- “Çanakkale’nin kahramanları Cevat ve Enver Paşalar idi!
3- “Atatürk’ün Çanakkale’deki rolü oldukça zayıftır.”
Bazı hususlara değinecek olursak evet, Cevat Paşa Çanakkale’nin kahramanıydı ama Deniz muharebesinde. Mustafa Kemal Paşa ise kısa süreli bölge kontrolleri görevi dışında inisiyatif kullanarak düşmanın Anadolu içlerine girişini engellemiş ve İstanbul’un işgalinin önüne geçmeye çalışmıştı. Çanakkale Savaşı’ndaki Mustafa Kemal Paşa’yı görmemiz için ilk olarak Çanakkale Savaşı’nı bilmek gerekir.
18 Mart Kahramanı Cevat Paşa
Çanakkale Savaşı 28 Temmuz 1914’te başlayıp Ekim 1918’in bitmesiyle son bulan bir Türk savaşıdır. Karşımızda bulunan İngiliz- Fransızların hücumu ile başlayan savaş kıtasal etki göstererek Türk donanma planı oluşturulmuştu. Donanmalara karşın bölgede asayişsizlik mevcuttu. Bütün bunlara rağmen çetin savaş sürülmüştü. Cevat Paşa’nın kahraman olduğu gün yani 18 Mart’ta en büyük hücum gerçekleşmişti. Kuvvetli savaş sonrası düşman orduları geri çekildiler çünkü hasar yemişlerdi. Neticede artık deniz savaşını denemenin bir faydası yoktu. Bunun için de karadan savaş verecekler ve bu sefer karşılarına Mustafa Kemal Bey çıkacaktı.
Çanakkale Savaşı’nı Tanıyalım
İngilizler ve Fransızlar zihin yolu ile Balkan devletlerini kendilerinden olmaları için bir ikna çabası içindeydiler. Bunun için de Çanakkale’ye bir harekât düzenlemeye karar vermişlerdi. Yukarıda yazdığım gibi bunların amaçlarından birisi İstanbul’u ele geçirmekti. Bunu yaparak hem Osmanlı’nın bir sözü geçmeyecek hem de boğazların hakimiyetine sahip olacaklardı (bu dönemde başlayan boğaz sorunu 1936’da Montrö Antlaşması ile çözüldü). Wiston Churchill gibi kimi yetkililer Türklerin donanmasının ve gücünün zayıf olmasından dolayı savaşın galibiyetinin zaten kendilerinde olacaklarını ve Türklerin pes edeceklerini düşünmüştü. Bu cephane ve kuvvet açısından oluşan bir farktan dolayı yapılan bir yorumdur. Örneğin İngilizlerin bir mermisinin ağırlığı 7442 kilogram iken Osmanlı’da 800 kilogram civarındaydı.
Bu savaş pek İtilaf Devletlerinin istediği gibi ilerlemedi. Nusret Mayın Gemisi mayın yerleştirmiş ve düşman gemilerinin büyük bir hasar almasına yol açmıştı. Bunun intikamını almak isteyenler bu sefer denizden değil karadan hücum etmek istediler. ANZAK askerlerini bu sahada kullanacaklar ve bu askerler Seddülbahir ile Arıburnu’na çıkartma yapacaklardı. İşte bu savaşının gidişatını değiştiren kişi Mustafa Kemal Bey idi. Mustafa Kemal Bey 24 Şubat 1915’te, 57. Alay ile Ecebat’a gelmişti. Burada 9. Tümenin 26 ve 27. Alayları vardı ve Mustafa Kemal Bey’in emrindeydi. Böylece Maydos bölgesi Komutanlığını yapmıştı.
Çanakkale’de Mustafa Kemal Bey
İlk faaliyetlerini burada gösteren Mustafa Kemal Bey 5. Ordunun kurulmasından sonra 19. Tümen Komutanlığı’na getirilmişti. “Mustafa Kemal sadece basit bir subaydı!” diyen sahtekâr, terbiyesiz ve küstahlara duyurulur! 19. Tümen Komutanı olan Mustafa Kemal Bey Arıburnu zaferinden sonra o bölgede Kuvvetler Komutanlığı yaptı. Görevinin ilk 5 günü 3 piyade, 1 topçu alayı ve 1 piyade Alayı’nı yönetti. Kuvvetler Komutanlığı’ndan 2 gün sonra yani 27 Nisan’da ise 2 tümen, 1 Mayıs’ta 4 tümen yönetti ve komuta etti. Bunun dışında istifa edene kadar 10 tümen yönetti. Mustafa Kemal Bey’e “basit bir subay” diyenlere sorum; madem Mustafa Kemal basit bir subay neden en çok askerî güç onda? Mevcudu 135 bin kişi! Azıcık insaf…
Arıburnu Muharebeleri ve Atatürk’ün Anlık Kararları
Mustafa Kemal’in büyük başarıları ömrü botunca say say bitmez ama tahmin ve öngörü konusunda diğer meslektaşlarından ileriydi. Bu ise askerî deha olarak yapılan tanıma uygundur. Yani anlayacağımız bu silaha sarılarak kazanılan bir birikim değildir.
Liman Von Sanders’in tahminleri Çanakkale’de pek doğru gitmemişti ki hatalar yapmıştı. Bu Mustafa Kemal’de böyle değildi. Çünkü Mustafa Kemal, Arıburnu, Conkbayırı ve Anafartalar’da büyük başarılar kazanmış ve bunu öngörü ve tahmin yeteneğine bağlı olarak yaptığı düşünülebilir… Çanakkale ile Mustafa Kemal hakkında daha çok anlatımlar ve detaylandırmalar yapılabilir.
Otto Liman Von Sanders’in tahminleri yanlıştı.
